HISTORIA OBRAZU MB HORODYSKIEJ
HISTORIA OBRAZU MATKI BOŻEJ Z HORODYSZCZA
Obraz Matki Bożej czczony w Horodyszczu jest kopią wizerunku Bogarodzicy z Dzieciątkiem z Żyrowic na Białorusi. Żyrowice to miejscowość nad rzeką Szczarą. Znajduje się 10 kilometrów na południowy wschód od Słonima, na skraju Puszczy Różańskiej. Jest to słynne sanktuarium maryjne w ziemi Nowogródzkiej. Ta ziemia należała w przeszłości do Polski. Wyznawcy Chrystusa, od 1470 r., czczą tu niewielki, bo o wymiarach zaledwie 5,6x4,4 cm, cudowny wizerunek Matki Bożej Żyrowickiej. Wizerunek ma kształt owalnej płaskorzeźby wykonanej w jaspisie. Według tradycji tę płaskorzeźbę znalazło na drzewie gruszy dwóch pastuszków. Łaskami słynącą płaskorzeźbę przechowywano w wybudowanym drewnianym kościele, którego fundatorem był Aleksander Sołtan, wielki podskarbi litewski. Kościół spłonął w 1520 r., ale cudowny wizerunek ocalał. Nowy właściciel Żyrowic, Jan Mieleszko, kasztelan smoleński, ufundował murowaną świątynię i klasztor, do którego sprowadził bazylianów. W świątyni klasztornej pw. Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny, w centralnej części ikonostasu, w srebrnej, ale pozłoconej ramie, znajdowała się cudowna płaskorzeźba Matki Bożej Żyrowickiej. Wkrótce do południowej ściany świątyni dobudowano barokową cerkiew pw. św. Mikołaja. Wzniesiono ją na miejscu, gdzie rosła grusza, na której znaleziono cudowny wizerunek Matki Boskiej. Z czasem, w oparciu o ten wizerunek, zaczęto malować obrazy Bogarodzicy.
W Rzymie, podczas remontu klasztoru bazylianów w 1718 r., pod starym tynkiem odkryto taki obraz. Była to znacznie powiększona kopia wizerunku Matki Bożej Żyrowickiej. Do dziś kopie wizerunku żyrowickiego, rzymska i tzw. słonimska, otaczane są wielką czcią.
Jednym z przeorów klasztoru bazyliańskiego w Żyrowicach był późniejszy arcybiskup Połocka, święty Józefat Kuncewicz (+1623). Do Żyrowie pielgrzymowali królowi Polski, m.in. Władysław IV (+1648) oraz Jan Kazimierz (+1668), także Jan III Sobieski (+ 1696) z królewiczem Jakubem. Ci ostatni ofiarowali tu, jako wotum dziękczynne, szablę z bitwy pod Wiedniem (1683). Pielgrzymami do Żyrowic byli również August II (+1706), August III (+1763) i Stanisław August Poniatowski (+1795).
Do sanktuarium w Żyrowicach przybywali liczni pątnicy z całego Wielkiego Księstwa Litewskie go, zarówno katolicy obrządku rzymskiego jak i greckiego oraz prawosławni. Papież Benedykt XIII pozwolił ukoronować żyrowicki wizerunek Matki Bożej z Dzieciątkiem koronami papieskimi. Obrzędu koronacyjnego dokonał, w dniu 19 września 1739 r., unicki metropolita kijowsko-halicki, arcybiskup Atanazy Szeptycki (+1746). Była to, po Częstochowie, Trokach, Kodniu, Sokalu i Podkamieniu, szósta koronacja cudownego wizerunku Matki Bożej w Rzeczypospolitej. Odtąd Żyrowice nazywano litewską Częstochową.
Po kasacie unii w cesarstwie rosyjskim w 1830 r., zmuszono grekokatolików do przyjęcia religii cara. Skonfiskowane kościoły zamieniono na cerkwie. Taki los spotkał kompleks świątyń i bazyliański klasztor w Żyrowicach. Dopiero po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918 r., sanktuarium żyrowickie wróciło do katolików. Odtąd, co roku przybywała tu piesza pielgrzymka ze Słonima. Ziemia żyrowicka przeżyła okupację sowiecką w latach 1939-41 i 1944-91 oraz niemiecką od 1941 do 1944 r. Od 1991 r. należy do rejonu słonimskiego w obwodzie grodzieńskim Białorusi.
Obraz Matki Bożej Żyrowickiej do Horodyszcza sprowadzili najprawdopodobniej unici, którzy pielgrzymowali do Żyrowic. Gdy car w 1874 r. oddał parafię horodyską prawosławnym, obraz Bożej Rodzicielki był tu nadal czczony. Ale w 1915 r. prawosławni, opuszczając Horodyszcze, zabrali go ze sobą. Od 1969 r. jest tu czczona Matka Boska w nowej kopii obrazu żyrowickiego.
